Genever is een eeuwenoud Nederlands product, gedistilleerd van moutwijn, met de jeneverbes als prominent ingrediënt. Uit onderzoek is gebleken dat er aan boord van Nederlandse schepen in de 16e tot 19e eeuw vooral jenever werd geserveerd, en veel ook. Maar waarom is juist jenever zo verbonden met de Nederlandse zeevaart?
Aan boord van de VOC
Een reis op een schip richting Indië ging via de Verenigde Oost-Indische Compagnie en duurde ongeveer negen maanden. Voor de honderden bemanningsleden aan boord moest een gigantische hoeveelheid voedsel en drinkwater meegenomen worden. Vaak kwam men toch tekort en werd de bemanning op rantsoen gezet. Het menu aan boord bevatte te veel vet en zout en te weinig vitamines.
De VOC kocht meestal vaste hoeveelheden eten en drinken in. In principe gold op elk schip een vast menu, waardoor de Compagnie makkelijk kon bepalen hoeveel er nodig was. Daarnaast zorgde een standaardmenu ervoor dat men goedkoper in kon slaan. Ondanks dat de producten meestal werden geselecteerd op houdbaarheid, kwam het vaak voor dat voedsel bedorven raakte. Vaten met vlees zaten vaak vol met maden en water moest gezeefd worden in bijvoorbeeld een theedoek om de worpjes eruit te krijgen. Het gebrek aan vitaminen was echter het gevaarlijkst op de lange reizen: met name scheurbuik kwam veel voor.
Voor de gezondheid
Wijn en sterke drank werden dan ook vooral uitgedeeld voor de gezondheid, omdat men dacht daarmee scheurbuik te kunnen voorkomen. Een matroos kon zijn eigen voorraad aan boord meenemen, soms meer dan dertig flessen jenever. Officieren hadden geen rantsoenen, en waren vrij om zelf te bepalen hoeveel zij dronken. Waarschijnlijk nogal veel.
Om te drinken aan boord nam men dus water, bier, wijn en sterke drank (jenever) mee. Het water en bier gingen hard achteruit naarmate de reis vorderde terwijl de wijn en jenever redelijk goed bleven. Per dag kreeg een bemanningslid ongeveer een liter bier en een beetje wijn of jenever te drinken. Uitdroging kwam regelmatig voor, met name als er onderweg problemen waren met het inslaan van nieuwe voorraden of dat men door weersomstandigheden dan wel navigatiefouten langer onderweg was. In totaal ging er voor driehonderd man waarschijnlijk zo’n 200.000 liter aan water en alcoholische dranken mee.
Tijdens het laatste deel van de 15e eeuw kreeg jenever niet alleen een geneeskrachtige functie, maar ook een sociale functie. ‘Plezier uit de fles’ was niet te stoppen: tegen het midden van de 16e eeuw waren er in de Lage Landen honderden distilleerderijen die jenever produceerden. Havensteden als Amsterdam, Rotterdam en Schiedam leverde de Nederlandse scheepvaart de benodigde jenever.
Simon Rijnbende
Onze oprichter, Simon Rijnbende was zoon van de kapitein van het schip “De Oranje Zaal”, Jan Rijnbende. Hij maakte in 1786 met zijn vader een aantal avontuurlijke zeereizen, waarbij onder meer tegen piraten in de Indische Archipel werd gevochten.
Waarschijnlijk gestimuleerd door de opkomende handel in de moutwijnindustrie, besloot Simon in 1793, na zijn carrière als zeeman, voor zichzelf te beginnen als distilleerder.
De Vintage Genever is tevens een eerbetoon aan Simon Rijnbende. Hout, rook en zeewier nemen je mee naar vuur op het strand en een frisse zeebries op het dek van het schip waar Simon de wijde wereld in trok. Meer weten over de Vintage Genever? Klik hier.
Genever is an ancient Dutch product, distilled from malt wine, with the juniper berry as a prominent ingredient. Research shows that between the 16th and 19th centuries jenever was served frequently – and in large quantities – on Dutch ships. But why is it jenever that is so strongly associated with Dutch seafaring?
VOC
A voyage on a ship bound for the East Indies was managed by the Verenigde Oost-Indische Compagnie and lasted about nine months. A gigantic amount of food and drinking water had to be carried for the hundreds of crew on board. They often ran low on provisions and the crew was then put on rations. The menu on board contained too much fat and salt and not enough vitamins.
The VOC usually purchased fixed quantities of food and drink. In principle, a fixed menu applied on every ship, making it easy for the Company to determine how much was needed. A standard menu also meant that people could stock up more cheaply. Despite the assortment of products usually being selected for their long shelf life, it was common for food to spoil. Barrels of meat were often full of maggots and had to be put in tea towels and rinsed with water to strain the worms out. However, it was the lack of vitamins that was most dangerous on the long voyages: scurvy was particularly common.
For health
Wine and spirits were therefore handed out mainly for health reasons, as they were thought to help prevent scurvy. A sailor could bring his own supply on board, sometimes more than thirty bottles of genever. Officers were never put on rations, and were free to decide how much they drank. It was probably quite a lot.
So water, beer, wine and spirits (genever) were all available on board. The quality of the water and beer deteriorated rapidly as the voyage progressed while the wine and genever remained good. Per day, a crew member could drink about a litre of beer and a little wine or genever. Dehydration was a regular occurrence, especially if there were problems stocking up on supplies along the way or when the voyage took longer, due to weather conditions or navigational errors. A total of around 200,000 litres of water and alcoholic drinks would probably do for a crew of three hundred men.
During the latter part of the 15th century, genever acquired a social, as well as a a medicinal function. ‘Fun from the bottle’ was commonplace: by the middle of the 16th century, there were hundreds of jenever-producing distilleries in the Low Countries. Port cities such as Amsterdam, Rotterdam and Schiedam supplied the Dutch shipping industry with the required genever.
Simon Rijnbende
Our founder, Simon Rijnbende was the son of Jan Rijnbende – captain of the ship “De Oranje Zaal”. In 1786, Simon accompanied his father on several adventurous sea voyages He even fought pirates in the Indian Archipelago.
In 1793, after his career as a sailor – and probably encouraged by the emergeneverg trade in the malt wine industry – Simon decided to go into business by himself as a distiller.
Our Vintage Genever is a tribute to Simon Rijnbende. Wood, smoke and seaweed notes take you back to fires on the beach and a fresh sea breeze on the deck of the ship on which Simon set off into the wide world. To find out more about our Vintage Genever click here.
